آموزش تعمیر

عیب یابی در برق – آموزش نحوه عیب یابی و تعمیر مدارهای الکتریکی

عیب یابی در برق

عیب یابی در برق – آموزش نحوه عیب یابی و تعمیر مدارهای الکتریکی

در بخش اول آموزش عیب یابی در برق به بیان عیوب مربوط به فیوز ها ، اتصالات ناقص ، کنتاکت های معیوب و علامت سیمهای اشتباه پرداختیم.

بخش دوم  و پایانی آموزش عیب یابی در برق را به: عیب های ترکیبی ، ولتاژ پایین ، نگهداری ضعیف ، سیم کشی و اتصال اشتباه و عیب های لحظه ای اختصاص می دهیم.

عیب های ترکیبی

در هنگام عیب یابی در برق توجه داشته باشید که ممکن است عیبها به صورت ترکیبی بروز کنند، اما اهمیت آنها بایستی مورد تاکید قرار گیرد. در زیر نمونه هایی از انواع عیب های ترکیبی عنوان می گردد:

  • الکتریکی مکانیکی
  • الکتریکی – فشار(فشار مایع یا هوا)
  • الکتریکی – دما

بزرگترین مشکل این است که عیب گزارش شده یا دیده شده همواره تعیین نمی کند که کدام یک از این دو عامل ترکیبی باعث ایجاد عیب شده اند؛ و در مواردی ممکن است هر دو عامل دخیل باشند.

معمولاً راه حل سریعتر این است که نخست مدا الکتریکی چک شود؛ اما در هر حال هر دو سامانه بایستی مورد آزمون قرار گیرند. کما اینکه ممکن است عامل خرابی هم توسط همین دو مولفه ایجاد شده باشد.

به عنوان مثال ، در موارد بسیار نادری ، سیم پیچ های یک سلونویید به دلیل عیب در سیم پیچشان می سوزند. احتمالا بیش از 99% از عیب های سلونویید روی شیرها به دلیل یک عیب مکانیکی یا شرایط فشار است که باعث می شود زبانه سولونویید به شکل مناسبی روی نشستگاه خود ننشیند و بنابراین باعث تحمل اضافه جریان به بوبین شود؛ نتیجه این است که اضافه بار به مدار تحمیل شده و سرانجام بوبین سلونویید می سوزد.

عیب یابی در برق

ولتاژ پایین

اگر تشخیص سریع عیب به جایی نرسید، یکی از آزمایش های اولیه که بایستی انجام شود اندازه گیری ولتاژ کنترل(ولتاژ فرمان) و ولتاژ خط است. ممکن است خوب کار نکردن مدار به دلیل ولتاژ تغذیه یا ولتاژ سیم نامناسب یا کم بودن ولتاژ باشد.

به طور کلی عیب موجود در ماشین، در موقع استارت زدن یا تغذیه کردن یک قطعه مانند راه اندازهای موتور یا سلونویید بیشتر از سایر موارد ظاهر می شود؛ اما همین عیب می تواند در نقطه دیگری باعث برهم زدن کار دستگاه شود.

یک تجربه رایج در کارگاه های کوچک، اضافه کردن ماشین های بیشتر بدون چک کردن مناسب تغذیه(ترانسفورماتور خط ولتاژ) یا هادی های ولتاژ است. منبع و خط ولتاژ آنچنان زیاد بارگزاری می شوند که این افت ولتاژ ممکن است باعث شود وسایل مغناطیسی مانند راه اندازها و رله ها از راه قطعه های حفاظتی اضافه بار یا قطعه های حفاظتی زیر ولتاز، مدار باز شوند. گرمای تولید شده یکی از نتیجه های پایین بودن ولتاژ است که ممکن است در عملکرد دستگاه مورد توجه قرار گیرد.

هنگامی که ولتاژ افت می کند، جریان ورودی به بار ثابت افزایش یافته و در سیم پیچ های وسیله(راه انداز موتور، رله ها، سلونوییدها) تولید گرما می کند. که این گرما نه تنها عمر قطعات را کوتاه می کند بلکه ممکن است باعث بد کارکردن و حتی ایجاد عیب در دستگاه شود. به عنوان مثال: در جایی که قطعات فلزی متحرک وجود دارند که دارای تلرانس های نزدیک به هم هستند، گرما می تواند باعث شود که این قسمت ها منبسط شده و به یکدیگر بچسبند.

در حالت هایی که از گرمایش الکتریسیته استفاده می شود، گرما متناسب با مربع ولتاژ کاهش می یابد. به عنوان مثال: چنانچه ولتاژ به مقدار نصف ولتاژ نامی المنت حرارتی برسد، مقدار خروجی گرما به یک چهارم کاهش پیدا خواهد کرد.

نگهداری ضعیف

نگهداری ضعیف ماشین باعث می شود تعمیرکار وقت بیشتری را برای سرویس دستگاه تلف کند. داشتن یک ماشین تمیز و یک برنامه حمایتی تعمیراتی که با برنامه مناسبی پیاده شود باعث صرفه جویی کلی در هزینه ها خواهد شد.

هرگونه غبار، گرد و خاک و کثیفی به همراه چربی بایستی به طور منظم و دوره ای از روی قسمت های الکتریکی پاک شود. وجود آنها روی ماشین باعث می شود دستگاه عیب مکانیکی پیدا کرده یا مسیرهایی را بین دو نقطه با پتانسیل های متفاوت به وجود آورد و باعث اتصال کوتاه مدار شود.

قطعات متحرک مکانیکی به ویژه در راه اندازهای موتورهای بزرگ بایستی چک شوند. زیرا مواردی مثل شل شدن پین ها و بست ها و قطعات سایشی ، عوامل اصلی عیب های مکانیکی هستند.

قطعات گرم شدنی معمولاً بیشتر در معرض خرابی قرار می گیرند. بدون استفاده از ابزارهای مناسب ، نمی توان دمای یک قسمت از ماشین را تعیین یا میزان مقاومت آن را در مقابل افزایش دما مشخص کرد. آنچه مسلم است این که علامت دود یا سوخته شدن عایق شارلاک سیم ها می تواند رابطه ماشین با عیب را مشخص کند.

سازندگان تجهیزات برقی ، محصولات خود را به گونه ای طراحی می کنند که از ورود گرد و غبار، چربی یا مایعات به داخل آنها جلوگیری شود. در صورتی که به منظور تعمیر لازم باشد که یکی از درپوش ها یا درهای ماشین باز شود، فوراً پس از تعمیر، آن را سر جای خود ببندید.

در عیب یابی در برق داشتن شناسنامه ای راجع به برنامه تعمیرات و عیب های پیش آمده برای ماشین سودمند است. چنین مطلب ثبت شده ای نه تنها باعث عیب یابی سریعتر می شود بلکه به عنوان شاخصی از کیفیت تولید یک کالا قابل استفاده است.

سیم کشی و اتصال اشتباه

بسیاری از قطعات مانند رله ها، کلید های حدی ( لیمیت سوئیچ ها ) ، کلیدهای حرارتی ( بی متال ها ) و کلید های فشاری دارای کنتاکت های NO و NC قابل دسترس برای استفاده نیستند. در بیشتر موارد به ویژه وقتی که فقط یکی از دو کنتاکت های در دسترس مورد استفاده قرار گیرد یک خطای سیم کشی پیش می آید. خطا عبارت است از سیم کشی سمت اشتباه کنتاکت؛ بدین معنی که، کنتاکت NO ممکن است در مداری قرار داده شود که بایستی کنتاکت NC در آنجا استفاده شود. عکس این وضعیت هم ممکن است اتفاق بیفتد.

عیب های لحظه ای

عیب های لحظه ای یکی از مشکل ترین موارد عیب یابی در برق است. در این نوع عیب، ماشین یا کنترل می تواند در مشاهده نزدیک برای ساعت ها بدون عیب کار کند. اما عیب ممکن است هر لحظه ای بروز کند و چنانچه دقت مشاهده گر برای لحظه ای از آن منحرف شود، ممکن است هر گواه مستقیمی برای اینکه عیب دیده شود از دست برود.

راه حل مناسبی برای این مشکل وجود ندارد. بهترین راه، یک تحلیل خوب سازماندهی شده است. گزینه های زیر می تواند مفید باشد:

  • سعی کنید در طی سیکل کلی عیب را تعیین محل کنید. چنانچه عیب در همان محل از سیکل کاری اتفاق می افتد، به طور کلی تنها کنترل مربوط به آن قسمت سیکل مورد نظر است. اگر عیب در نقاط نامعین از سیکل اتفاق می افتد، آنگاه نقاط مورد آزمایش نقاطی اند که در کل سیکل مشرک هستند. مثال هایی از این نوع، کلید های استوانه ای گردان یا کلیدهای سلکتوری هستند که برای جدا سازی یک قسمت کلی از کنترل مورد استفاده قرار می گیرند.
  • دقتتان را به قطعات متمرکز کنید. در بسیاری از موارد مشاهده سرسری عیب را مشخص نخواهد کرد. در این موارد، جابجایی کامل قطعه یا قطعات مورد سوال سریعترین و بهترین راه حل است. در اینجا، قطعات سوکتی( plug-in) دارای این مزیت هستند که باعث می شوند دستگاه در کمترین زمان به شرط عملیاتی خود بازگردد.
  • مدار را از نظر شرایط غیر معمول بررسی کنید. این نوع عیب به ندرت در محل استفاده اتفاق می افتد. اما حالت هایی هستند که در آنها، یا از راه یک اشتباه سهوی طراح مدار روی قطعه، یا با تغییر شرایط عملیاتی روی ماشین به عنوان راه حلی برای مسئله، یک تغییر مداری تشخیص داده می شود.

حرف پایانی

با امید به اینکه این آموزش مورد توجه شما قرار گرفته باشد، با اشتراک گذاری مطالب سایت در شبکه های اجتماعی مانند: فیس بوک، لینکدین، اینستاگرام، و غیره به محبوبیت مگا مدار کمک کنید.

موفق و پیروز باشید…

2 دیدگاه در “عیب یابی در برق – آموزش نحوه عیب یابی و تعمیر مدارهای الکتریکی

  1. کامران گفت:

    بسم الله الرحمن الرحیم

    سلام علیکم

    بابت وبسایت بسیار خوب و مفیدتون که متاسفانه در بین
    وبسایتهای ایرانی بسیار بسیار نادر هستند از شما تشکر می کنم.
    از خداوند براتون تداوم و پایداری در امورتان را خواهانم.

    1. سلام. سپاسگزارم. انجام وظیفه است.

دیدگاهتان را بنویسید