3 مدل مدار تایمر تأخیر در وصل با کمترین قطعات الکترونیکی
تایمر ها کاربرد بسیار وسیعی در مدارها و دستگاههای الکترونیکی و تجهیزات مختلف صنعتی دارند. در گذشته از تایمر های مکانیکی برای ایجاد تاخیر در وصل یا قطع مسیر برق استفاده می شد؛ اما با پیشرفت علم این تایمر ها با تایمرهای الکترونیکی جایگزین شدند. یکی از انواع تایمر که بیشترین کاربرد را در انواع مدارهای الکتریکی و الکترونیکی دارد، مدار تایمر تاخیر در وصل است که موضوع اصلی مطلب امروز ما خواهد بود.
طبق روال کلی ما در فروشگاه اینترنتی مگامدار ، به مباحث تئوری و فرمولی نمی پردازیم و سعی ما معرفی مدارهایی است که در عمل بکار می آیند.
با ما همراه باشید…
کاربرد های مدار تایمر تأخیر در وصل
شاید ملموس ترین مورد استفاده مدار تایمر تأخیر در وصل ، در محافظ برق باشد. قطعاً شما در محل زندگی و یا کار خود از محافظ های برق استفاده می کنید. انواع محافظ یخچال ، محافظ کامپیوتر ، محافظ تلویزیون و غیره یک خصیصه مشترک دارند؛ و آن ایجاد تأخیر در وصل برق دستگاههای متصل به آنها است. در تابلوهای برق صنعتی هم بطور گسترده ای از تایمرها و بخصوص تایمر تأخیر در وصل استفاده می شود.
از جمله دیگر کاربردهای گسترده تایمر ها در تابلوهای برق صنعتی است.
چند مدار نمونه
مدار تایمر تأخیر در وصل با ترانزیستور
در مدار زیر می توان توسط پتانسیومتر R2 زمان تأخیر در وصل را بین 0.1 ثانیه تا 11 ثانیه تنظیم کرد.
ترانزیستورهای Q1 و Q2 به صورت دارلینگتون استفاده شده اند که این کار به منظور افزایش بتای ترانزیستورها می باشد.
D1 به همراه R3 در هنگام قطع برق به سرعت خازن C1 را دشارژ کرده و خروجی مدار را قطع می کند.
D3 یک دیود زنر 10 ولت است که برای افزایش زمان تأخیر در مدار استفاده شده است.
D2 یک دیود هرزه گرد یا فلای بک است که نقش محافظ ترانزیستورها را بر عهده دارد.
K1 یک رله 12 ولتی است که در مسیر مصرف کننده قرار می گیرد.
نکته مهم: در این مدار و مدارهای بعدی ولتاژ خازن الکترولیت را بیشتر از 16 ولت انتخاب نکنید. علت ان این است که هرچه ولتاژ کاز خازن های الکترولیت بالاتر باشد احتمال جریان نشتی در آنها نیز بیشتر است. بنابراین ممکن است که تایمر شما هیچ وقت کار نکند!
مدار تأخیر در وصل با آپ آمپ
در مدار زیر می توان توسط پتانسیومتر R1 زمان تأخیر در وصل را بین 0.1 ثانیه تا 10 ثانیه تنظیم کرد.
D1 در هنگام قطع برق به سرعت خازن C1 را دشارژ کرده و خروجی مدار را قطع می کند.
R3 و R6 ولتاژ مرجع 6 ولتی را جهت رفرنس مقایسه گر تأمین می کند. ( آیسی LM741 در الت مقایسه گری بسته شده است.)
Q1 درایور رله مدار می باشد.
D2 یک دیود هرزه گرد یا فلای بک است که نقش محافظ ترانزیستور Q1 را بر عهده دارد.
K1 یک رله 12 ولتی است که در مسیر مصرف کننده قرار می گیرد.
مدار تأخیر در وصل با گیت های منطقی
طرز کار این مدار دقیقاً شبیه مدار قبل است. تنها تفاوتی که مشاهده می شود حذف مقاومتهای رفرنس و استفاده از دو گیت NAND در مدار می باشد. دلیل استفاده از دو گیت این است که گیت NAND وارونگر یا معکوس کننده است و اگر بخواهیم این حالت از بین برود باید دو عدد از آنها را با هم سری کنیم. در حقیقت با این کار یک گیت AND را می سازیم.
نکته جالب مدار این است که می توان از تمام گیتهای منطقی AND و OR و NAND و NOR و NOT در آن استفاده کرد. در این مدار از آیسی CMOS شماره 4011 استفاه شده؛ اما شما می توانید از بیشتر آیسی های سری 4000 مثل: 4000 و 4049 و 4093 و 40106 و حتی از بافر ها استفاده کنید.
مدارهای دیگری هم در این زمینه وجود دارند، ولی ما در اینجا به همین ها بسنده می کنیم.
نکته: با بکارگیری رله هایی که دارای کنتاکت بسته ( NC ) و کنتاکت باز ( NO ) هستند می توانید مدارهای بالا را به عنوان تایمر تأخیر در قطع نیز استفاده کنید.
ان شاالله در آینده به روشهای افزایش زمان تاخیر در تایمرها خواهیم پرداخت.
موفق و پیروز باشید…
سلام از بابت مطالب خوبتون ممنون
میخواستم بدونم در مدار دومی ( آپ آمپ ) چطوری تایم رو به ۲ دقیقه برسونم ؟؟
سلام. خواهش میکنم.
مقداز خازن یا پتانسیومتر را افزایش بدید.
سلام
در به رد دنبال مداری میگردم که با ولتاژ حداکثر 3 ولت کار کنه و رله نداشته باشه و تاخیر رو تا حدود 5 دقیقه داشته باشه بیشتر هم شد بهتر.
تو روخ دا راهنماییم کنید
تمام مدارهای داخل اینترنت با رله و ولتاژ حداقل 9 کار میکنند
سلام. مدار با آپ امپ را می تونید به راحتی با وبتاژ 3 ولت و بدون رله راه‌اندازی کنید.
با سلام
چطور میشه رله رو حذف کرد؟ آیا مداری خاصی رو پیشنهاد میدید؟
مشکلم ولتاژ ورودی هست که نمیتونه بیشتر از 3 ولت باشه و ترجیحا 1.5 ولت دی سی هست.
جهت روشن کردن یک ال ای دی و یک نمونه مشابه جهت روشن کردن آرمیچر .
با تشکر
سلام. شما می تونید رله را بردارید و بجاش هر مصرف کننده ای قرار بدید.
سلام وقت بخیر
چطور میشه تایمری ۷ ساعته ساخت ؟
سلام. باید از شمارنده دیجیتال یا میکرو استفاده کنید. به صورت آنالوگ جالب نمیشه.
سلام .بنده مدار ترانزیستوری رو ساختم ولی نمیتونه رله ۱۲ ولتی رو راه بندازه جاش رله ۵ ولتی گذاشتم بازم نشد. LED میذارم برا تست ، مدار کاملا درسته و رو تایم مد نظرم Led روشن میشه.ممنون میشم راهنمایی بکنید.
سلام. احتمالا جریان منبع تغذیه شما کم هست و نمیتونه جریان مورد نیاز رله را تأمین کنه.
منبع ۱۲ ولتی ۱۵۰ میلی آمپر گذاشتم .کافی نیست ؟پیشنهادتون رو هم بفرمایید .ممنون
بله دقیقا مشکل منبع تغذیه بود.با منبع تغذیه ۳ آمپری مشکل برطرف شد.خیلی ممنون
سلام
خیلی ممنون برای زحماتتون
سوال اینکه برای راه اندازی مدار اول و دوم میشه از 5 ولت استفاده کرد؟
اگه نمیشه چه تغییراتی باید داد؟
سوال دوم اینکه اگه بجای این اپ امپ از lm358 استفاده بشه البته با رعایت ترتیب پایه ها
جواب میده؟
سلام. بله میشه.
در مدار اول دیود زنر 10 ولت رو با 3.9 یا 4.2 ولت جایگزین کنید و از رله 5 ولت استفاده کنید.
در مدار دوم هم تغییر خاصی نیاز نداره. فقط از رله 5 ولت استفاده کنید.
از LM358 هم میشه استفاده کرد.
باسلام وعرض ادب
من شدیدا دنبال مداری مثل مدار دوم بودم تمام سایتهای داخلی وخارجی رو گشتم ولی یا پیدانشد یا جواب ندادن ویا پایدار نبودن ،ولی این مدار درحین عملی بودن دقیق وپایداره واز بابتش خیلی خیلی ممنونم.باسپاس
سلام خسته نباشید
مهندس من میخوام همچین مداری رو با برق ۷.۵ ولت راه بندازم
چیکار باید انجام بدم؟
و اینکه من میخوام زمان تاخیر روی ۳ ثانیه باشه و متغیر نباشه
چه مقاومتی بجا پتانسیومتر قرار بدم؟؟
سلام. همه مداراهای اراءه شده قابل راه اندازی با 7.5 ولت هستند. فقط باید ولتاژ رله رو متناسب با ولتاژتون انتخاب کنید. که فکر می کنم 7.5 ولت استاندارد نباشه. احتمالا باید از رله 6 یا 9 ولت استفاده کنید.
برای تنظیم دقیق 3 ثانیه به علت تلورانس قطعات باید اول یک پتانسیومتر رو در مدار بذارید و اون رو تنظیم کنید؛ بعد مقدار اهم اون رو خارج از مدار اندازه بگیرید و مقاومت مورد نیاز رو جایگزین کنید.
باسلام،رله های استاندارد ۵و۱۲و۲۴و۲۲۰ ولتی رومن میشناسم و۶و۹ الانه در بازار موجود نیست اگرهم بوده شایدقدیم بوده.
سلام خیلی ممنون از مطالبتون
برای high voltage هم مناسب است ؟
من مداری میخواهم که ولتاژی که از منبع تغذیه میآید بطور دقیقا ۱۰۰میلی ثانیه به تاخیر بیاندازد، بنظر شماکدام مدار برای کار من مناسب تر است؟
سلام. بله مناسب هست. از تیغه های رله برای قطع و وصل مسیر استفاده کنید.
سلام من مهندس مکانیک هستم چهارده ساله ماشین سازی ونصب اتوماسیون انجام می دم می خوام یه دوره برق صنعتی پیشرفته امورش ببینم ممنون می شم مدیریت سایت راهنمایی و کمک کنند مرسی.
سلام. بهتره توی دوره های برق صنعتی آموزشگاههای فنی و حرفه ای شرکت کنید.
سلام من مدار اول رو ساختم اما کار نمیکنه به محض وارد کردن ۱۲ولت ۲ طرف دیود که رله متصل میشه ولتاژ ۷.۵ الی ۸ رو نشون میده،ممنون میشم زود راهنماییم کنین چون خیلی لازم دارم
سلام. جهت دیودها رو بررسی کنید که برعکس نباشند.
ظرفیت خازن رو چک کنید و از سالم بودنش مطمئن بشید.
ممنون بابت مدارات کاربردی که قرار دادید.من مدار ترانزیستوری که قرار دادید ساختم و واقع کارمو راانداخت.تشکر میکنم.
اما یک سوال داشتم که ممنون میشم راهنمایی کنید.دنبال یه تایمر میگردم که مثلا اگه قراره تا بیست بشماره و وسط کار شمردنش تغذیه مدار قطع شد،بعد وصل مجدد تغذیه از اول نشماره و ادامه همون تایم قبلیشو بشماره.یعنی اگه سر 7 ثانیه تغذیه قطع شد بعد اتصال تغذیه از ثانیه هفتم شروع به شمردن بکنه.
با تشکر
سلام. خواهش می کنم.
شما باید از مداراهای دیجیتال با قابلیت نگهداری حافظه یا از میکروکنترلر استفاده کنید.
سلام و خسته نباشید خدمت مدیریت محترم سایت. ممنون از مطالب خوبتان…
لطف بفرمایید در رابطه با آیسی4011 و کاربرد گیت های nand مطالبی بگذارید.
سلام. ممنون. ان شاءالله.
سلام
من یه سنسور چشمی حرکتی خریدم از همون هایی که در راه پله وپیلوت استفاده میکنند اما کمترین زمان این مدار نه ثانیه است وکمتر ازاین نمیشه آیا میشه باتغییر مقدارمقاومت متغیرش یا مقاومت سری شده باهاش این زمان رو کمتر کنم.
این برای پروژم خیلی مهمه
سلام. اگر از نوع آنالوگ هست، میشه با تغییر مقاومت سری این کار رو انجام داد.
با عرض سلام وخسته نباشید… من تایمر تاخیر در وصل رو با ایسی 555 ساختم…. تایم تنظیم آخرش 2 دقیقه هست، اینو میخوام حداقل به نیم ساعت یا 1 ساعت افزایش بدم.. پتانسیومتری که نصب شده ظرفیتتش روش نوشته 405 فکر کنم 22 کیلو اهم باشه.
بنظرتون پتانسیومتر رو ظرفیت بالا نصب کنم ( مثلا 50 کیلو اهم) تایمش افزایش پیدا میکند؟
بعضی جا ها خوندم که با تغییر ظرفیت خازن هم تایمش افزایش پیدا میکند.
با تشکر
سلام
دوست عزیز 405 یعنی 4 مگا اهم. برای افزایش زمان تأخیر ظرفیت خازن رو افزایش بدید. البته برای اون هم محدودیت وجود داره.
سلام، محدودیت افزایش ظرفیت خازن برای چیست؟ مثلا در مدار اول چرا ظرفیت خازن 10 میکرو انتخاب شده و تا چه مقداری قابل افزایش است؟
سلام. علت محدودیت ظرفیت خازن ایجاد نشتی و عدم عملکرد صحیح در ظرفیت های بالا است. از طرفی اگر مقدار مقاومت هم خیلی زیاد انتخاب شود، نمیتواند جریان مورد نیاز برای شارژ خازن را تأمین کند.
سلام دستگاه دوخت پلاستیک سی سانتی دارم که روی ماژولش شش تا جای اتصال سیم دارد و خراب شده میخواهم تعویضش کنم ممنون میشم راهنمایم کنید
سلام. متأسفانه با این ماژول آشنایی ندارم.
سلام با تشکر از شما بابت سایت و کانال تلگرام خوبتون.
یک سوال داشتم میخاستم بدونم زمان تاخیر دوتا مدار تایمر بعدی چقدر هستند؟ چون ذکر نشده
سلام. ممنون.
متأسفانه یادم نیست. می تونید توی پروتئوس یا مولتی سیم شبیه سازی کنید.
هر دو نرم افزار رو توی سایت برای دانلود داریم.
دانلود پروتئوس
دانلود مولتی سیم