تست قطعات الکترونیک خارج مدار با اهمتر آنالوگ (عقربه ای)

در مقاله قبلی با عنوان “تست قطعات الکترونیکی روی مدار با اهمتر آنالوگ” یاد گرفتید که چگونه قطعات یک مدار را بدون خارج کردن آن تست کنید. در ادامه مبحث قبل، در این مقاله به نحوه تست قطعات الکترونیک خارج از مدار خواهیم پرداخت.

همانطور که در مقاله پیشین هم گفتیم، تست قطعات الکترونیک مهمترین مبحث در تعمیرات می باشد؛ و اگر شما با نحوه تست قطعات الکترونیک آشنا باشید، به سادگی می توانید بیشتر دستگاههای الکترونیکی را تعمیر کنید.

با ما همراه باشید…

تست قطعات الکترونیک خارج از مدار

تست فیوز

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو سر فیوز زده، اگر عقربه روی صفر ایستاد فیوز سالم است.

تست کلید

از هر سه پایه مجاور، در یک حالت دو پایه باید به هم راه دهد و دو پایه به هم راه ندهد و در حالت دیگر برعکس این حالت باید نشان دهد.

تست گوشی و بلندگو

دو سر باطری را به سر گوشی زده اگر صدای خش خش شنیده شد گوشی و یا بلندگو سالم است.

تست میکروفون

دو سر اهم را که روی رنج ضربدر یک کیلو وات است به دو سر میکروفون زده اگر عقربه، اهمی نشان داد سالم است.

تست فیش

از سه پایه فیش، در یک حالت بایستی دو پایه بهم صفر نشان دهد و وقتی گوشی داخل است این دو پایه بی نهایت نشان دهد.

تست مقاومت

دو سر اهمتر را به دو سر مقاومت زده و مقدار اهم مقاومت اندازه گیری شود، دقت شود که دو دست به قسمت فلزی اهمتر تماس نداشته باشد و ابتدا اهمتر را روی رنج ضربدر یک بعد روی ضربدر ۱۰ و بعد روی ضربدر یک کیلو و بعد روی ضربدر ۱۰ کیلو قرار می دهیم اگر روی هیچ کدام عقربه حرکت نکرد مقاومت سوخته است.

تست ولوم و پتانسیومتر

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به سر اول و وسط ولوم یا پتانسیومتر زده و پیچ آن را می چرخانیم؛ اگر عقربه اهمتر نیز تغییر نمود، ولوم یا پتانسیومتر سالم است.

تست تریستور یا مقاومت حرارتی NTC

دو فیش اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو پایه مقاومت حرارتی زده و نوک هویه داغ را به پایه آن نزدیک می کنیم؛ عقربه باید به طرف صفر نزدیک شود.

تست مقاومت حرارتی PTC

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک است به دو پایه مقاومت حرارتی زده، سپس نوک هویه داغ را به پایه آن نزدیک می کنیم؛ عقربه باید از صفر دور شود.

تست خازن بدون قطب

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر یک کیلو است به دو سر خازن می زنیم؛ اگر عقربه حرکت نکرد و روی بی نهایت ماند یا کمی حرکت کرد و برگشت خازن سالم است.

تست خازن الکترولیتی (با قطب مثبت و منفی)

دو سر اهمتر را که روی رنج ضربدر ۱۰۰ است به دو سر خازن می زنیم؛ اگر عقربه اهمتر رفت و برگشت نمود خازن سالم است؛ و اگر عقربه روی صفر ایستاد خازن اتصال کوتاه شده؛ و اگر عقربه در برگشت روی صفر نیامد نشتی دارد.

نشتی خازنها

معمولا در بین خازنها، خازن الکترولیتی بیشتر خراب می شود و نشتی پیدا می کند؛ یعنی باید یک حالت اتصالی کمی بین دو صفحه فلزی خازن از طریق عایق دو صفحه ایجاد می شود و برای اینکه دقیقا متوجه شویم خازن نشتی دارد یا نه، بایستی از دستگاه خازن سنج استفاده کنیم.

کدام خازنها بیشتر نشتی دار می شوند؟

• معمولا در دستگاههای صوتی یا خازن صافی تغذیه نشتی دار می شود و باعث بریده بریده دار شدن صدا می شود.
• در پخش های اتوموبیل خازنهای الکترولیتی بین طبقات پری آمپلی فایر و در رادیوها خازن الکترولیتی سر راه بلندگو زیاد نشتی دار می شود و باعث پخش شدن صدا به صورت تو دماغی می شود، که برای پیدا کردن خازن خراب می توان پخش را روشن نموده یک خازن شیمیایی برابر با خازنهای مدار انتخاب نموده و از پشت مدار به دو سر تک تک خازنها موازی نمود؛ چنانچه در یک حالت عیب بر طرف شد همان خازن خراب است.
• در تلویزیونها بیشتر خازن صافی منبع تغذیه و خازنهای طبقه افقی (خازن بوست) و خازن واقع در مسیر تغذیه خروجی ویدیو نشتی دار می شود.

علائم نشتی دار بودن خازنها چیست؟

معمولا اگر دستگاه برای مدتی روشن باشد، خازن داغ می شود یا باد می کند یا پلاستیک قسمت پایین خازن حالت نرمی خود را از دست داده و خشک می شود.

تست خازن متغیر (واریابل و تریمر)

دو سر اهمتر را به دو پایه، دو پایه کنار هم واریابل زده، و دسته واریابل را چرخانده اگر عقربه هیچ حرکتی نشان نداد و روی بی نهایت ماند سالم است.

تست سیم پیچ

دو سر اهمتر را که روی رنچ ضربدر یک است به دو سر سیم پیچ زده، اگر عقربه حرکت نمود و نزدیک صفر ایستاد، سیم پیچ سالم است.

تست ترانس،چوک،IF

اهمتر روی رنج ضربدر یک باشد، پایه های طرف اولیه بایستی به یکدیگر اهم کمی نشان دهد و پایه های طرف ثانویه نیز باید اهم کم نشان دهد. ( در ترانس های صوتی که یکطرف چهار سر وجود دارد،  بایستی دو به دو بهم راه دهد.)

تست دیودها

در هنگام تست دیودها، اهمتر روی رنج ضربدر یک قرار دهید و به دو سر دیود بزنید؛ اگر دیود سالم باشد باید از یک طرف عقربه اهمتر حرکت نموده و اهمی کم نشان دهد و از طرف دیگر عقربه اهمتر حرکت نکند.

تشخیص جنس دیود ها

در هنگام تست دیود، از طرفی که عقربه حرکت می کند، چنانچه تا ۳۰ اهم دیده شد جنس آن ژرمانیوم بوده و اگر بیشتر شد جنس آن سیلیکون می باشد.

تشخیص جنس دیودها با ولتاژگیری

اگر دو سر ولتمتر به دو سر دیود زده شود (مدار روشن)، اگر حدود ۰٫۲ ولت دیده شد جنس آن ژرمانیوم و اگر حدود ۰٫۶ ولت شد سیلیکون است.

تشخیص آند و کاتد دیود

اگر اهمتر نوع ژاپنی بود (مثل اکثر اهمترهای موجود در بازار)، دو سر امتر را از طرفی به پایه های دیود وصل می کنیم که عقربه حرکت نموده و اهمی نشان دهد. فیش سیاه به هر پایه وصل است آند و فیش قرمز به هر پایه وصل باشد کاتد است.

تست دیود ۳ سر

اهمتر روی رنج ضربدر یک باشد پایه وسط به دو پایه دیگر از یک طرف اهمی نشان دهد و از یک طرف عقربه هیچ حرکت نکند.

تست دیود چهار سر (پل دیود)

پایه های متناوب با پایه های مثبت (+) یا منفی (-) یایستی از یک طرف اهمی نشان دهد و از طرف دیگر عقربه هیچ حرکتی نکند.

تست ترسیتور و تریاک

چون بعضی از تریستورها و تریاکها برای تحریک گیت جریان زیادی را لازم دارند بنابراین همیشه با اهمتر نمی توان همه تریستورها و ترایاکها را تست نمود و به روش زیر بهتر است:

• یک باطری ۹ ولتی انتخاب نموده، ولتاژ مثبت را به آند زده و ولتاژ منفی را به یک لامپ کوچک ۳ ولتی داده و سر دیگر لامپ را به کاتد وصل نمایید،در اینحالت باید لامپ خاموش باشد.
• سپس پایه گیت را به کمک سیمی یک لحظه به آند وصل می کنیم،لامپ باید روشن شود،اگر گیت منفی باشد گیت را به کاتد وصل می کنیم.
• سپس سیمی که گیت را به آند اتصال داده جدا می کنیم که لامپ همچنان باید روشن بماند.

نکته: در تریستورها و ترایاکهایی که گیت آنها نیاز به جریان کمی برای تحریک دارد، فیش قرمز را به کاتد و سیاه را به آند زده، عقربه اهمتر که روی رنج ضربدر یک است نباید حرکتی کند سپس آند را به گیت اتصال داده و بر می داریم عقربه باید اهم نشان دهد و همانجا بماند که در اینصورت سالم است.

تست آی سی

آی سی با اهمتر “دقیقا” تست نمی شود، ولی چند روش تجربی وجود دارد که ممکن است مفید واقع شود.

یک روش این است که آن پایه از آی سی که بیشترین ولتاژ به آن می رسد (پایه تغذیه) به آن پایه از آی سی که به شاسی می رود ( یا به بدنه فلزی آی سی) از دو طرف هیچ اهمی نباید نشان دهد.

تست لامپهای الکترونی

اولا بایستی روی بدنه شیشه ای لامپ از داخل گرد سیاه و یا سفید نگرفته باشد و ثانیا دو پایه فیلامان به همدیگر راه دهد (اهمی نشان دهد) که دو پایه فیلامان در لامپ ۷ پایه، پایه های ۳و۴ ، در لامپ ۸ پایه، پایه های ۱و۸ ، در لامپ ۹ پایه، پایه های ۴و۵ ، در لامپ ۱۰ پایه، پایه های ۵و۶ و در لامپ ۱۲ پایه، پایه های ۱و۱۲(یا ۱و۶) می باشد.

در اینجا مبحث تست قطعات الکترونیک خارج ازمدار هم به پایان رسید. امیدواریم که مورد استفاده و رضایت کاربران گرامی قرار گرفته باشد. البته تست قطعات الکترونیک با روش ها و دستگاههای دیگری هم انجام می شود که اگر عمری باقی بود انشاالله به آنها نیز خواهیم پرداخت.

موفق و پیروز باشید…

منتظر نظرات سازنده شما هستیم.